Inleiding EMDR
Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) is een behandelmethode die wordt ingezet bij mensen die psychische klachten blijven houden na een schokkende ervaring. Hierbij kan men denken aan incidenten die een psychisch trauma veroorzaken zoals een geweldsincident, seksueel misbruik of een ongeval. Sommige mensen verwerken deze zaken op eigen kracht maar dat geldt helaas niet voor iedereen.
De historie
Francine Shapiro, een Amerikaanse psychologe, kwam er in 1987 bij toeval in het park achter dat oogbewegingen negatieve gedachtes verminderen over stressvolle herinneringen. De oogbewegingen op zichzelf hadden slechts een beperkt therapeutisch effect. Wel was dit aanleiding om meer onderzoek te verrichten en dit leidde tot het toevoegen van cognitieve componenten. Ze ontwikkelde een methode die Eye Movement Desensitization (EMD) wordt genoemd. Zij verrichtte verder onderzoek naar deze methode en kwam erachter dat deze vorm van therapie de angst- en emotionele klachten fors kan verminderen. Zij bleef op basis van feedback uit de praktijk en het werkveld de methode verder ontwikkelen en veranderde in 1991 de naam naar EMDR. Vanwege de snelle en goede resultaten die Shapiro bereikte voelde zij zich verantwoordelijk voor het verspreiden van deze methode onder vakgenoten. Naar aanleiding van wetenschappelijk onderzoek wordt de methode sinds 1995 niet meer als experimenteel beschouwd. Inmiddels is veel meer onderzoek verricht en bestaat er ruim voldoende beschreven casuïstiek. Mede daardoor is EMDR inmiddels de leidende behandelmethode voor het verwerken van psychologisch trauma.
Voor wie is EMDR geschikt?
De behandelmethode EMDR is geschikt voor mensen die herinneringen en herbelevingen blijven houden na een traumatisch, stressvol of akelig incident. In de regel gaat het om mensen die geplaagd blijven door angstbeelden, waaronder herbelevingen en flashbacks. Soms hebben zij last van andere klachten, die bijvoorbeeld ook voor de omgeving waarneembaar zijn, zoals schrikreacties en het vermijden van plaatsen en/of situaties. Vaak gaat het hier om mensen met een posttraumatische stress-stoornis (PTSS). EMDR is geschikt voor mensen bij wie een concrete nare gebeurtenis in het verleden emotionele en/of angstige reacties oproept in het heden. Soms gaat het niet om één gebeurtenis maar om meerdere gebeurtenissen.
Deze methode kan ook ingezet worden voor mensen die last blijven houden van verlies. Denk aan het verlies van een baan of een geliefde maar ook aan het verlies van autonomie of een stuk zelfbeschikking. Dit kan zich uiten in verdriet, somberheid, zorgen, onrust, het hebben van een kort lontje (snel geïrriteerd zijn), concentratie- en/of slaapproblemen.
EMDR is in principe geschikt voor alle leeftijden. Bij heel jonge kinderen spelen de ouders een belangrijke rol bij de behandeling. EMDR is ook geschikt voor het verwerken van trauma’s die op heel jonge leeftijd zijn ontstaan. Inmiddels bestaan er aanwijzingen dat de behandeling tevens geschikt is voor andere type psychische klachten zoals fobieën, angst- en paniekstoornis en/of verslaving.
Hoe ziet een EMDR behandeling eruit?
EMDR is vaak al op korte termijn effectief. Wanneer iemand echter langdurig bloot heeft gestaan aan traumatische ervaringen, zoals in het geval van het meemaken van een oorlog of langdurige pesterij, dan duurt de benodigde behandeling in de regel langer dan wanneer het slechts om één incident gaat. Eenvoudig gezegd bestaat een behandeling uit het doen van een eenvoudige afleidende taak terwijl tegelijkertijd een nare herinnering wordt opgeroepen. Wanneer men de aandacht bij de afleidende taak houdt dan vermindert of verdwijnt de heftige emotie die bij de nare herinnering hoort. Wanneer de emotionele lading die hoort bij de herinneringen verdwijnt dan horen de traumatische herinneringen weer bij de gewone herinneringen. Zij hebben dan als het ware een normale plaats in het geheugen gekregen.
Een EMDR behandeling bestaat uit een aantal fases. In de eerste plaats wordt de cliënt gevraagd om te vertellen hoe de akelige gebeurtenis is verlopen. Daarna wordt gevraagd welk deel en/of beeld van de gebeurtenis de meest heftige emoties oproept in het heden. Wanneer dit beeld is vastgesteld dan wordt gevraagd om de spanning in het lichaam te ervaren en wordt geïdentificeerd waar de spanning aanwezig is. Hierbij wordt ook de bijbehorende gedachte en/of overtuiging die men over zichzelf heeft geïdentificeerd bijvoorbeeld: ‘ik kan niets doen’ of ‘ik ben machteloos’.
De kern van een behandeling kan er als volgt uitzien. Een behandelaar vraag de cliënt om terug te denken aan een akelige gebeurtenis. Ondertussen vraagt de behandelaar om met de ogen zijn vingers te volgen die heen en weer bewegen. Regelmatig wordt tussentijds gevraagd wat er bij de cliënt opkomt, wat zijn gedachten en/of gevoelens zijn. Overige afleidende taken die bij deze methode worden gebruikt zijn onder meer het luisteren naar piepjes via een koptelefoon, het trommelen met de handen op de handen van de behandelaar. Wanneer de herinnering weer behoort tot de normale herinneringen dan wordt daar in de behandeling een positieve overtuiging aan gekoppeld. Bijvoorbeeld: ‘ik kan het aan’ of ‘het is voorbij’. Bij het op deze wijze behandelen van de traumatische ervaringen zullen na verloop ook de aanverwante klachten verdwijnen.
Door welke professionals wordt EMDR uitgevoerd?
De EMDR behandeling valt onder de gezondheidszorg. Het is daarom van belang een therapeut, psycholoog of arts (psychiater) te kiezen met een BIG-registratie. Er bestaat tevens een beroepsorganisatie voor psychologen, het NIP. Dit is een register voor eerstelijns psychologen, kinder- en jeugdpsychologen. Via deze weg is de kwaliteit van de gezondheidszorg gegarandeerd. Maak daarnaast de keuze voor een professional die een erkende EMDR opleiding heeft gevolgd via de Vereniging EMDR Nederland (VEN) of de koepelorganisatie EMDR Europe. Deze twee organisaties bieden geaccrediteerde opleidingen aan.
Wat doet het VEN nog meer?
Een professional die voldoet aan de voorwaarden,waaronder een BIG registratie en een afgeronde volledige opleiding tot EMDR therapeut, kan lid worden van de Vereniging EMDR Nederland (VEN). Personen die alleen de basisopleiding hebben gevolgd kunnen aspirant lid worden. De VEN houdt de ontwikkelingen op het vakgebied bij, organiseert een jaarlijks congres voor haar leden, organiseert netwerkbijeenkomsten en geeft een vakblad uit. Daarnaast biedt VEN de mogelijkheid tot registratie als EMDR Europe Practitioner. Dit betreft een internationaal erkende titel.
Plaats een reactie