In onze huidige maatschappij komt er steeds meer aandacht voor onze mentale gezondheid. Gelukkig maar, want onze mentale gesteldheid is niet minder belangrijk dan de fysieke gezondheid, zowel mentale als fysieke klachten kunnen immers onze kwaliteit van leven beïnvloeden.
Tot op de dag van vandaag leiden nieuwe inzichten en onderzoeken tot nieuwe therapievormen.
Denk bijvoorbeeld aan ECT, mindfulness of runningtherapie. Een andere steeds bekender wordende therapie is EMDR, oftewel ‘Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Misschien heb je er wel eens van gehoord, misschien zegt het je helemaal niets.
EMDR is een effectieve therapievorm die ingezet wordt bij uiteenlopende problematiek.
Maar wat is EMDR precies? Wat kun je tijdens een EMDR-behandeling verwachten?
Wat is EMDR?
Zoals al eerder genoemd, is EMDR een afkorting voor ‘Eye Movement Desensitization and Reprocessing’. In het Nederlands kan de afkorting dan ook letterlijk vertaald worden als ‘door oogbeweging minder gevoelig worden en opnieuw verwerken’.
De therapie is gericht op het stimuleren van het natuurlijk verwerkingssysteem van ons lichaam. Hiervoor is het nodig om het werkgeheugen van de hersenen te belasten, onder andere door het maken van oogbewegingen.
Voor wie is EMDR-therapie?
Een EMDR-behandeling kan met verschillende doeleinden worden opgestart, maar wordt voornamelijk toegepast om schokkende gebeurtenissen of ervaringen een plekje te geven en te verwerken. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan een ongeval, fysiek geweld, seksueel misbruik of verlies van een dierbare.
De heftige gebeurtenis kan een groot effect hebben op je leven. Om je leven terug op te pakken, is het dan ook nodig om de gebeurtenis in een bepaalde mate een plekje te geven en te verwerken. Dit is echter makkelijker gezegd dan gedaan.
Dat auto-ongeluk of die overval kan je immers erg aangegrepen hebben waardoor je op een gegeven moment vastloopt in het verwerkingsproces. Je voelt je somber of boos, je gedraagt je anders, slaapt slecht of laat je dagelijkse bezigheden bepalen door beangstigende herinneringen en gedachtes.
Kortom: de gebeurtenis is niet meer een onderdeel van je, maar bepaalt jouw identiteit. EMDR-therapie is dan een vooraanstaande therapievorm om de klachten te verminderen.
De wetenschappelijke onderbouwing van EMDR?
In de afgelopen jaren is er veel onderzoek gedaan naar de werking en effectiviteit van EMDR, waardoor de therapievorm tot een van de beter onderzochte therapieën behoort.
In eerste instantie werd EMDR toegepast bij PTSS of andere traumagerelateerde klachten, maar uit ervaring bleek dat een behandeling met EMDR ook positieve resultaten kan geven bij klachten veroorzaakt door slecht verwerkte herinneringen.
Het werkingsmechanisme dat wordt gebruikt tijdens eens EMDR-behandeling richt zich op ons geheugen. Wetenschappers vertellen ons dat het geheugen uit meerdere subsystemen bestaat die elk hun eigen functie hebben. Een schokkende gebeurtenis of een nare herinnering wordt opgeslagen in het ‘sensorische’ systeem van ons geheugen.
Hierdoor roept het denken aan deze gebeurtenis of herinnering bepaalde emoties, lichamelijke klachten of gedragsimpulsen op. Het sensorische systeem van het geheugen valt onder het langetermijngeheugen, waardoor de gebeurtenis of herinnering altijd opnieuw getriggerd kan worden met alle gevolgen van dien.
Tijdens de EMDR-behandeling wordt dan ook geprobeerd op de nare ervaring of herinnering tijdelijk uit het langetermijngeheugen te halen om deze hier vervolgens weer met een minder emotionele lading terug op te slaan. Dit wordt bereikt door het kortetermijngeheugen, oftewel het werkgeheugen te activeren.
Door nare herinneringen op te halen en tegelijkertijd het werkgeheugen aan het werk te zetten, kan er afstand gecreëerd worden tot de herinnering. Het werkgeheugen heeft immers maar een beperkte aandachtscapaciteit.
Door het werkgeheugen voldoende te belasten, is er dus minder ruimte voor de herinnering. De herinnering verliest hierdoor een bepaalde mate van emotionele lading en wordt zo opnieuw opgeslagen in het langetermijngeheugen.
Hulpmiddelen tijdens een EMDR-behandeling
Hoewel oogbewegingen in de meeste gevallen gebruikt worden, zijn er ook een aantal andere hulpmiddelen die het werkgeheugen voldoende kunnen belasten. De lichtbalk, de koptelefoon en de zogenaamde ‘buzzers’ zijn hiervan de meest bekende voorbeelden.
De hulpmiddelen concurreren niet met elkaar, de verschillende middelen maken het juist mogelijk om de EMDR-behandeling zo goed mogelijk in te richten naar de behoeften van de cliënt. Bij de een geeft een bepaald hulpmiddel immers een beter resultaat dan bij de ander.
Samen met de therapeut wordt ontdekt welk middel jouw werkgeheugen het best belast, dit kan één hulpmiddel zijn of een combinatie van hulpmiddelen.
De EMDR-therapeut
Misschien zie je een therapeut als iemand die je allerlei lastige vragen stelt en zie je daarom enorm op tegen een behandeling. Toch is dit bij een EMDR-behandeling niet aan de orde. Omdat het vaak moeilijk is om te praten over een schokkende ervaring of gebeurtenis, is dit niet de taak van een een EMDR-therapeut.
De therapeut zal niet vragen naar de details van de gebeurtenis, je herinneringen, gedachten en gevoelens. Zolang jij deze details voor de geest kan halen, kan de EMDR-behandeling effectief zijn.
De EMDR-therapeut zal je vragen om de nare ervaring of gebeurtenis voor de geest te halen en tegelijkertijd afleiding bieden aan het brein met een bepaalde stimulus, zoals het volgen van de vingers met je ogen.
Het denken aan de gebeurtenis en het tegelijkertijd concentreren op de stimulus gebeurt in een aantal ‘sets’. Na elke set zal de therapeut vragen wat er in je opkomt. Er komen immers vaak van allerlei beelden, gevoelens, gedachten en herinneringen naar boven. Terwijl je je opnieuw concentreert op de opvallendste verandering hierin, zal de EMDR-therapeut je weer afleiden met een stimulus.
De details van de gebeurtenis zullen hierdoor steeds een beetje meer emotionele lading verliezen.
Het opstarten van een EMDR-behandeling kan enorm spannend zijn, je zult immers de vervelende gebeurtenis of herinnering ruimte moeten geven in je hoofd. Je wilt er het liefst niet aan denken en al helemaal niet over praten.
In tegenstelling tot het wegdrukken van de nare ervaring, is dit echter wel de manier om de ervaring voorgoed een plekje te geven.
EMDR-therapie is echter geen ‘praattherapie’, er wordt juist een roeping gedaan op jouw geheugen. Tijdens de EMDR zal door middel van een afleidende stimulus de herinneringen opnieuw opgeslagen worden in het langetermijngeheugen.
Hierdoor verliezen de herinneringen emotionele lading en zullen traumagerelateerde klachten langzaam afnemen.
Laat de nare herinneringen niet langer meer jouw leven bepalen!
Plaats een reactie